Bộ trưởng Bộ GD-ĐT chịu trách nhiệm về chất lượng chương trình giáo
dục phổ thông, ban hành chương trình giáo dục phổ thông sau khi được hội
đồng thẩm định.
Xã hội hóa biên soạn SGK
Theo
luật, chương trình giáo dục phổ thông quy định yêu cầu về phẩm chất,
năng lực của học sinh cần đạt được sau mỗi cấp học, nội dung giáo dục
bắt buộc đối với tất cả học sinh trên phạm vi cả nước, quy định phương
pháp, hình thức tổ chức hoạt động giáo dục và đánh giá kết quả giáo dục
đối với các môn học ở mỗi lớp, mỗi cấp học của giáo dục phổ thông.
Chương
trình thống nhất trong cả nước và được tổ chức thực hiện linh hoạt, phù
hợp với điều kiện cụ thể của địa phương và cơ sở giáo dục.
Mỗi
môn học có một hoặc một số SGK. Luật quy định việc biên soạn SGK theo
hướng xã hội hóa, việc xuất bản SGK thực hiện theo quy định của pháp
luật. UBND cấp tỉnh quyết định việc lựa chọn SGK sử dụng ổn định trong
các cơ sở giáo dục phổ thông trên địa bàn theo quy định của bộ trưởng Bộ
GD-ĐT.
SGK do các tổ chức, cá nhân biên soạn phải qua thẩm định
mới được phát hành. Hội đồng quốc gia thẩm định SGK do bộ trưởng Bộ
GD-ĐT thành lập theo từng môn học, hoạt động giáo dục ở từng cấp học.
Luật
giáo dục (sửa đổi) đã quy định cụ thể về thành phần hội đồng quốc gia
thẩm định SGK, bao gồm các nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục, nhà khoa
học có kinh nghiệm, uy tín về giáo dục và đại diện các cơ quan, tổ chức
có liên quan.
Hội đồng phải có ít nhất một phần ba tổng số thành viên là các nhà giáo đang giảng dạy ở cấp học tương ứng.
"Trên
cơ sở quy định cụ thể về thành phần, cơ cấu này, việc giao bộ trưởng Bộ
GD-ĐT thành lập hội đồng quốc gia thẩm định SGK theo từng môn học ở
từng cấp học, để thẩm định SGK và chịu trách nhiệm về SGK giáo dục phổ
thông là phù hợp với thẩm quyền chuyên môn mà vẫn bảo đảm tính khách
quan" - Ủy ban Thường vụ Quốc hội nêu trong báo cáo giải trình.
Phù hợp xu thế chung
Theo
nghị quyết 88 của Quốc hội, Bộ GD-ĐT biên soạn một bộ SGK để đảm bảo có
đủ SGK khi thực hiện chương trình giáo dục phổ thông. Tuy nhiên, trong
Luật giáo dục (sửa đổi) vừa thông qua, việc biên soạn SGK sẽ hoàn toàn
theo hướng xã hội hóa.
Trao đổi về điều này, GS Nguyễn Minh Thuyết
- tổng chủ biên chương trình giáo dục phổ thông mới - cho rằng trước
đây Quốc hội biểu quyết việc Bộ GD-ĐT biên soạn một bộ SGK vì lo ngại
tình trạng thiếu SGK có thể xảy ra khi triển khai chương trình giáo dục
phổ thông mới nếu các tổ chức, cá nhân biên soạn SGK không phủ kín tất
cả các môn học, cấp học.
Tuy
nhiên trên thực tế, điều lo lắng này đã không xảy ra vì hiện có ít nhất
5 đơn vị đang tổ chức biên soạn SGK của tất cả các môn học từ lớp 1 đến
lớp 12. Vì thế, nên dành kinh phí nhà nước vào các việc khác cần thiết
hơn.
Trước đây, khi có những lo ngại Quốc hội không thông qua quy
định "một chương trình, nhiều SGK", nhiều ý kiến của các chuyên gia giáo
dục đã cho rằng nếu điều này không được chấp thuận thì Luật giáo dục
(sửa đổi) lại là "bước thụt lùi".
Chia sẻ với Tuổi Trẻ, ông Nguyễn Minh Thuyết cho rằng quy định có một chương trình, nhiều SGK là xu thế chung của các nền giáo dục tiến bộ.
GS
Đỗ Đức Thái - ĐH Sư phạm Hà Nội - cũng bày tỏ quan điểm "chương trình
đặt mục tiêu phát triển năng lực, phẩm chất người học thì cần thiết kế
mở, người dạy và học có thể sử dụng nhiều tài liệu (SGK) khác nhau trong
việc dạy học.
Luật thông qua là hành lang pháp lý quan trọng cho
việc có nhiều SGK do các tổ chức, cá nhân khác nhau biên soạn dựa trên
chương trình chung.
Miễn học phí cho học sinh THCS theo lộ trình
Theo
Luật giáo dục (sửa đổi), học sinh tiểu học trong cơ sở giáo dục công
lập không phải đóng học phí. Ở địa bàn không đủ trường công lập, học
sinh tiểu học trong cơ sở giáo dục tư thục được Nhà nước hỗ trợ tiền
đóng học phí, mức hỗ trợ do HĐND cấp tỉnh quyết định.
Bên cạnh đó,
trẻ em mầm non 5 tuổi ở các thôn, xã đặc biệt khó khăn, vùng đồng bào
dân tộc thiểu số, vùng sâu vùng xa, vùng bãi ngang ven biển, hải đảo
cũng được miễn học phí. Riêng trẻ em mầm non 5 tuổi ở khu vực khác với
quy định trên và học sinh THCS sẽ được miễn học phí theo lộ trình do
Chính phủ quy định.
Theo TS Nguyễn Tùng Lâm - chủ tịch Hội Tâm lý
giáo dục Hà Nội, miễn học phí THCS là chính sách ưu việt, giúp thúc đẩy
sự phát triển giáo dục, mang lại nhiều hơn cơ hội học tập cho mọi người.
Đặc biệt, điều này sẽ giúp định hình việc phân luồng học sinh THCS và
định hướng nghề nghiệp ở bậc THPT rõ ràng hơn.
VĨNH HÀ